Een financieringsvoorbehoud is een ontbindende voorwaarde welke doorgaans in een (voorlopig) koopovereenkomst van een woning wordt opgenomen. Voor een bepaalde datum kan er met dit financieringsvoorbehoud van de koopovereenkomst worden afgezien, als de koper de koopsom van de woning niet gefinancierd krijgt.
Dit is echter niet zo zwart wit als het lijkt. Een koper heeft een verregaande inspanningsverplichting om te proberen toch de financiering van de woning rond te krijgen, en moet doorgaans aan bepaalde voorwaarden voldoen om zich rechtsgeldig op een financieringsvoorbehoud te kunnen beroepen. Er worden veel rechtszaken gevoerd omtrent de precieze inhoud van de inspanningsverplichting. In grote lijnen komt het erop neer dat de koper minstens twee afwijzingen van hypotheekverstrekkers moet kunnen overleggen om aan te tonen dat aan de inspanningsverplichting is voldaan.
Onlangs was ik verwikkeld in een zaak waarin de wederpartij (verkoper) stelde dat mijn cliënt (koper) zich ten onrechte op het financieringsvoorbehoud had beroepen, en betaling van de boeteclausule vorderde. Het financieringsvoorbehoud stond echter zeer summier in de koopovereenkomst weergegeven, zonder nader ingevulde afspraken. Mijn cliënt had zelfs 3 hypotheekverstrekkers benaderd, en geen hypotheek gekregen. Doordat hij wegens overmacht bepaalde stukken niet op tijd kon aanleveren, was er echter nog geen concrete afwijzing. Er kon slechts een veel lager bedrag dan de koopsom worden geleend, waarna koper zich op het financieringsvoorbehoud heeft beroepen. De wederpartij, die uiteraard graag zijn woning had willen voorkopen, was van mening dat mijn cliënt zich ten onrechte op het financieringsvoorbehoud had beroepen en dat er geen sprake was van een afwijzing voor financiering. Dit was echter onvoldoende gespecificeerd in het artikel omtrent financieringsvoorbehoud in de koopovereenkomst, waardoor mijn cliënt uiteindelijk in het gelijk is gesteld.
Voor de verkopende partij loont het om het financieringsvoorbehoud nader te specificeren in de koopovereenkomst, zodat hier later geen onduidelijkheid over kan bestaan. Zo zou er bijvoorbeeld in kunnen worden afgesproken hoeveel afwijzingen van hypotheekverstrekkers de koper moet overleggen om zich te kunnen beroepen op het financieringsvoorbehoud, en op welke wijze dit dient te gebeuren. Ook kan nader worden bepaald wat onder een ‘afwijzing’ wordt verstaan, en kan er een boeteclausule in de koopovereenkomst worden opgenomen. De koper is dan een boete verschuldigd aan de verkoper als deze er niet in slaagt het huis af te nemen zoals in de koopovereenkomst is bepaald, of er geen correcte levering kan plaatsvinden. Zo wordt een deel van de kosten en moeite die de verkoper reeds heeft gemaakt afgedekt.
De koper kan ook absoluut niet achterover leunen als er een financieringsvoorbehoud in de koopovereenkomst is opgenomen. Hij moet meerdere hypotheekverstrekkers benaderen en meewerken met hun verzoeken omtrent nadere stukken voor zover dat mogelijk is. Ook dient hij de verkopende partij op de hoogte te houden van de vorderingen. De koper moet als het erop aan komt bewijzen in rechte dat hij zich voldoende heeft ingespannen om een financiering rond te krijgen. Hiernaast moet de koper letten op de uiterste datum waarop het financieringsvoorbehoud kan worden ingeroepen, en dit inroepen op de wijze zoals in de koopovereenkomst genoemd staat. Mocht de financiering niet op tijd rondkomen, kan de koper natuurlijk ook altijd proberen om (schriftelijk!) om uitstel te vragen van de datum waarop het financieringsvoorbehoud uiterlijk kan worden ingeroepen.
Een financieringsvoorbehoud is een ontbindende voorwaarde, en een succesvol beroep daarop ontbindt de koopovereenkomst, en ontslaat de potentiele koper van al zijn verplichtingen omtrent het kopen van de woning. De boeteclausule geldt hiermee ook niet meer.
