Uit jurisprudentie blijkt dat zzp'ers soms een beroep kunnen doen op het consumentenrecht
Bas van der Werf
Zit je naar je gevoel als zzp’er vast aan een wurgcontract? Of heb je te maken met een agressieve verkoper die je iets heeft aangesmeerd? In sommige gevallen kun je als zzp’er gebruikmaken van rechten die eigenlijk alleen consumenten toekomen. Dit wordt reflexwerking genoemd. Deze blog legt uit wat reflexwerking is en wanneer je je hierop als zelfstandig ondernemer kunt beroepen.
Beroep doen op het consumentenrecht
De consument kan zich beroepen op het consumentenrecht. De wet ziet de consument als 'de zwakke partij' die vaak geen weet heeft van juridische zaken. Hij of zij kan hierdoor specifieke algemene voorwaarden achteraf vernietigen. En er mogen geen oneerlijke handelspraktijken tegen hem of haar worden gebruikt.
Voor bedrijven ligt dit anders. De wet zegt dat het de verantwoordelijkheid van bedrijven is of zij al dan niet akkoord gaan met algemene voorwaarden. Dat bedrijven de kennis en ervaring moeten hebben om deze voorwaarden te begrijpen en hierover te onderhandelen. Net zoals het ook hun pakkie-an is dat zij niet in oneerlijke handelspraktijken trappen.
Maar hoe zit het dan met een zzp’er, die er net als een consument alleen voorstaat? Moet de kleine ondernemer dan ook – net als de consument – worden beschermd? Uit jurisprudentie is de reflexwerking voortgekomen. Hierdoor kunnen zzp’ers en andere kleine ondernemers in sommige gevallen een beroep doen op het consumentenrecht.
Wanneer een beroep doen op de reflexwerking?
De reflexwerking kan voor de algemene voorwaarden gelden. Dat is van belang voor zzp’ers, want dan kun je namelijk de ongeldigheid van specifieke voorwaarden aan de kaak stellen. De zwarte lijst van algemene voorwaarden en de grijze lijst van algemene voorwaarden vallen ook onder de reflexwerking. Dit geldt tevens voor agressieve of misleidende handelspraktijken van de andere partij. Bij een geslaagd beroep op de reflexwerking kun je als zzp’er een schadevergoeding vorderen.
Om als zzp’er succesvol een beroep te kunnen doen op de reflexwerking, dient de overeenkomst niet bij de normale activiteiten van de ondernemer te horen. Ofwel: de overeenkomst moet buiten zijn eigen professionele werkzaamheden liggen. Bijvoorbeeld een webdesigner of boekhouder die het dak van zijn kantoor laat repareren. Deze overeenkomst hangt niet samen met de bedrijfsmatige activiteiten van de betreffende zzp’er.
Maatwerk juridische documenten om problemen voor te zijn
De juridische positie van zzp’ers in Nederland is kwetsbaar. Als je je handtekening onder een zakelijk contract zet – en er niets over bedenktijd of tussentijds opzeggen in de algemene voorwaarden staat – kan je er in de meeste gevallen niet meer onderuit. Gelukkig is er soms een uitweg: de reflexwerking, waarbij je je kunt beroepen op onredelijke bedingen in de algemene voorwaarden. Hiervoor moet vaak wel de gang naar de rechter worden gemaakt. Het procederen kost tijd en (veel) geld.
Beter is het om het niet zover te laten komen. Het is van cruciaal belang dat je altijd de algemene voorwaarden goed bekijkt én begrijpt, voordat je ermee akkoord gaat.
