Sinds deze week zijn de meeste loketten officieel open, maar de gemeenten werden de afgelopen week al overspoeld met aanvragen voor de Tijdelijke Overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers (Tozo). Uit een inventarisatie van BNR blijkt dat de teller in de vijf grootste gemeenten afgelopen vrijdag al op 50.000 stond en dat aantal is dit weekend vermoedelijk alleen maar gestegen. De website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) lag er vanwege overstelpende drukte de hele ochtend uit (30 maart).
De Tozo houdt onder andere in dat zzp’ers hun inkomen kunnen aanvullen tot bijstandsniveau (€1050 netto per maand), samenwonenden en getrouwden kunnen deze aanvullen tot €1500,- netto per maand. De voorwaarden om hiervoor in aanmerking te komen zijn tamelijk soepel: zo wordt er niet gekeken naar inkomen van de partner of naar vermogen.
Tozo niet voor deeltijd zzp’ers
Toch is de regeling lang niet voor iedereen toegankelijk, zo blijkt uit reacties van tientallen zzp’ers op onder andere de Facebook-groep 'Zzp'er durf te vragen'. De voorwaarde dat zzp’ers hun bedrijf al voor 1 januari moeten zijn gestart, heeft de overheid inmiddels laten vallen. Het urencriterium blijft echter van kracht: alleen zelfstandigen die minimaal 1.225 uur aan hun bedrijf besteden, kunnen een aanvraag doen. Voor deeltijd zzp’ers die hun inkomen aanvullen werk in loondienst, bijvoorbeeld 10 uur per week, is dit problematisch.
Een bijkomend probleem is dat verschillende gemeenten, vooruitlopend op de invoering van de Tozo-regeling, alvast zelf zijn begonnen met het toekennen van voorschotten. Daarbij gingen ze vaak eigen voorwaarden hanteren. Dit zorgt voor veel verwarring, zegt Roos Wouters van De Werkvereniging in deze video (vanaf circa 40 seconden). Omdat het Tozo aanvraagformulier er nog niet was, werd het oude formulier voor Bbz (Bijstand voor zelfstandigen) erbij gehaald.
‘Geen zzp’ers uitsluiten vanwege urencriterium’
Wouters: ‘Dan krijg je te horen dat je verzoek afgewezen wordt, omdat je bijvoorbeeld een eigen huis of vermogen hebt. Terwijl dat volgens de nieuwe regeling Tozo helemaal niet zo zou mogen zijn. Vooraf is er weliswaar gezegd dat er coördinatie zou zijn tussen de gemeenten en het Ministerie van sociale Zaken, maar dat blijkt toch niet helemaal goed te gaan.’
Hoe soepel de voorwaarden ook zijn voor de Tozo regeling, vanwege de voorwaarden die worden gesteld aan de toekenning is deze regeling veel te complex en tijdrovend. Bovendien is het volgens Wouters niet eerlijk om mensen vanwege het urencriterium van hulp uit te sluiten. De enige maatstaf zou wat haar betreft moeten zijn, of de aanvrager wel of niet voldoende inkomsten behoudt om in zijn of haar levensonderhoud te voorzien.
'Als deeltijd zzp’er kan het heel goed zijn dat je door het wegvallen van je inkomsten uit je bedrijfsvoering onder sociaal minimum zakt. Het belangrijkste is dat we zorgen dat mensen die anders in armoede vervallen, dat nu niet doen. In plaats van dat we zoals nu, allerlei ingewikkelde uitsluitingsclausules op ze loslaten.'
Ook problemen met Noodloket-regeling
Naast de Tozo-regeling is er de Noodloket-regeling van het kabinet, waarbij ondernemers met spoed € 4000,- overgemaakt kunnen krijgen. Deze regeling is speciaal in het leven geroepen voor ondernemers – waaronder zzp’ers – die direct door de gezondheidsmaatregelen van de overheid worden getroffen omdat ze, zoals een café of restaurant, de deuren moeten sluiten.
Duizenden zzp’ers en ondernemers klopten aan bij het Noodloket, welke regeling officieel bekend staat als de Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS). In veel gevallen liep dit uit op een teleurstelling. Dat komt doordat veel bedrijven niet op de lijst staan met SBI-codes die de overheid heeft opgesteld. Ieder bedrijf in Nederland heeft een SBI-code, die aangeeft wat voor activiteit een bedrijf uitvoert. De lijst met SBI-codes is dus eigenlijk een lijst met bedrijfssectoren, op basis waarvan de overheid bepaalt welke bedrijven in aanmerking komen voor de tegemoetkoming.
SBI-lijst is onvolledig en arbitrair
Die lijst is, zo blijkt uit vele boze reacties van zzp’ers en ondernemers, onvolledig en arbitrair. Tientallen ondernemers in allerhande sectoren merken tot hun schrik dat zij op basis van de SBI-code geen geld kunnen ontvangen, terwijl ze wel aan alle voorwaarden lijken te voldoen.
Waar kappers en nagelstylistes bijvoorbeeld wel aanspraak kunnen maken op een tegemoetkoming van €4000,-, geldt dit niet voor tattoostudio’s. Dit terwijl ook deze bedrijven hun deuren hebben moeten sluiten vanwege de noodmaatregelen die de overheid heeft genomen.
UPDATE: Per 15 april is de SBI-lijst uitgebreid en vallen meer beroepen binnen de regeling, zoals fysiotherapeuten, tolken en vertalers, tattostudio's, taxichauffeurs en rijschoolhouders. Bekijk de lijst met SBI’s. De definitieve lijst en de aanvraagprocedure staan op rvo.nl/tegemoetkomingcorona.
Zakelijk pand voorwaarde voor TOGS
Om aanspraak te maken op de TOGS-regeling, is het bovendien een vereiste dat de ondernemer de bedrijfsvoering niet vanuit zijn of haar eigen woning doet. Werkenden met een praktijk aan huis, zoals pedicures en veel schoonheidsspecialisten, vallen hierdoor buiten de boot. Maar ook bijvoorbeeld de eigenaar van een autorijschool, die haar verhaal doet tegenover het Noordhollands Dagblad. 'Wij hebben wel een pand voor al onze materialen, maar dat staat op ons privéadres. Daardoor voldoen we, denk ik, niet aan de eisen. Dat zou een behoorlijke strop zijn, want alle kosten van onze leaseauto’s lopen gewoon door.'
Vanwege de stevige kritiek van diverse ondernemers heeft het kabinet het afgelopen weekend al wel besloten om de TOGS-regeling te verruimen. Ook ondernemers in de non-foodsector kunnen inmiddels aanspraak maken op eenmalige staatssteun. Deze bedrijven kunnen weliswaar openblijven, maar zien hun inkomsten sterk teruglopen door de noodzaak om voldoende afstand te houden.
Ontbreekt jouw bedrijfstak? Voer hier je SBI-code
De RVO geeft aan dat de lijst met bedrijfsactiviteiten die voor de tegemoetkoming in aanmerking komen niet definitief is. 'De regeling is in korte tijd opgezet en als ondernemers denken dat hun SBI-code niet klopt of mist, dan moeten ze dat aangeven. Wij verzamelen die signalen en gaan ermee terug naar de overheid, zegt Matthijs Taks van de RVO. Ook staatssecretaris Mona Keijer (EZ) heeft aangegeven naar de lijst te zullen kijken. 'Als ondernemers door een verkeerde registratie tussen wal en schip dreigen te vallen, zullen we dat per geval bekijken. Die flexibiliteit is er. We doen wat nodig is.'
De RVO vraagt ondernemers en zzp'ers om het hier in te voeren als ze een SBI-code hebben die niet in de lijst staat, maar volgens hen wel in de lijst zou moeten staan.
