Einde zzp'ers in thuiszorg nabij?

Zzp’ers in de thuiszorg: alle hens aan dek

Stel, je werkt als zzp'er. In de thuiszorg. Je bent flexibel inzetbaar en past je werktijden aan op de behoefte van de cliënt. Ideaal. Maar wat blijkt? Als je opdrachten krijgt via thuiszorginstellingen, op basis van onderaanneming of bemiddeling, dan kun je als zzp’er zomaar spontaan door de Belastingdienst worden teruggefloten omdat er sprake zou zijn van een gezagsrelatie ofwel een arbeidsovereenkomst. Dit speelt al jaren, betrokken ministeries (Financiën en VWS) komen maar niet met een adequate oplossing. Het heeft er inmiddels alle schijn van dat zzp’ers gedwongen worden om in loondienst te gaan werken. Onbegrijpelijk, want juist in deze sector zijn alle handen nodig.

Gisteren wees een vriendin me op een hoogst merkwaardige tekst op de site van de Belastingdienst. Toen zij een VAR wilde aanvragen, las ze dit: “In de thuiszorg werken zelfstandige zorgverleners vaak met een contract met een zorgkantoor voor het leveren van AWBZ-zorg in natura. De Belastingdienst en het UWV zien dat als een loondienstbetrekking. Voor deze zorg krijgt u dus geen VAR.”  Het is mij geheel onduidelijk waarop de Belastingdienst deze stelling baseert. Vorig jaar werd de overheid al door de rechter op de vingers getikt omdat dit soort uitspraken over de inzet van zzp'ers te weinig zijn gefundeerd en zelfs onrechtmatig werden bevonden. Dan mag je toch verwachten dat de Belastingdienst de boodschap heeft begrepen. Nee dus.

Wat PZO betreft is het zeker geen uitgemaakte zaak dat zzp'ers via onderaanneming of bemiddeling per definitie in loondienst werkzaam zijn. Deze relatie kan toch ook via de overeenkomst van opdracht worden geconstrueerd? De Belastingdienst en het UWV zouden ondertussen thuiszorginstellingen proberen te overreden zelfstandigen in loondienst te nemen. Om van de discussie rond het wel of niet inhouden van loonheffingen af te zijn? Wheeling and dealing? Niet handig en onzorgvuldig. Zeker in een sector waarin een grote – en groeiende - behoefte is aan (flexibel inzetbare) ‘mankracht’.

De zorgsector is sterk gereguleerd. Waar het gaat om de kwaliteit van zorg, de inspraak van cliënten en financiering, is regelgeving noodzakelijk. Het werken in de (thuis)zorg moet aan bepaalde regels gebonden zijn en die gelden voor iedereen, dus ook voor de zzp'er. Dat betekent echter niet dat er dus sprake is van een arbeidsovereenkomst. In andere branches, zoals de bouw en interim management, worden zelfstandigen zonder personeel - die op vergelijkbare wijze onder de contractuele verantwoordelijkheid van opdrachtgevers werken - wel in hun ondernemerschap erkend. Terecht. Dat zou in elke branche moeten opgaan.

Met het oog op de vergrijzing en de toenemende krapte op de arbeidsmarkt in deze sector, zou de overheid er alles aan moeten doen om een einde te maken aan deze rechtsonzekerheid van zzp’ers in de zorg. Zodat optimaal gebruik kan worden gemaakt van het beschikbare potentieel. Het is de hoogste tijd dat de betrokken ministeries zich deze problematiek aantrekken. Met als doel: het behoud van 5000 tot 10.000 broodnodige professionele zorghanden. Het mag niet meer zo zijn dat de Belastingdienst hierin bij voorbaat het ondernemerschap uitsluit, zonder te komen tot een gemotiveerd individueel oordeel. Ik reken erop dat mijn vriendin in 2012 alsnog haar VAR krijgt. Of eigenlijk al dit jaar. Daar zullen we ons als PZO sterk voor maken. Wordt vervolgd …

Deze column is tevens gepubliceerd op de website van de Telegraaf op 'Mijn Bedrijf'.