#ZZPUpdate week 50: EU legt schijnconstructies aan banden, veiligheid zzp’er in de bouw moet omhoog en zzp’ers worden de beveiligingsbranche uitgejaagd
De Europese Unie en de lidstaten zijn afgelopen woensdag akkoord gegaan met een nieuwe wet, die een einde moet maken aan schijnconstructies via digitale arbeidsplatforms. Als de nieuwe wet in (waarschijnlijk) 2026 van kracht wordt, moet het platformbedrijf bewijzen dat de werknemers echte zzp’ers zijn en er géén arbeidsrelatie met machtsverhouding bestaat. Elke platformmedewerker moet wel eerst informatie aanleveren voor het bestaan van een arbeidsrelatie.
De regelgeving moet oneigenlijke zzp-constructies tegengaan. De wet moet het ook onmogelijk maken dat platformen via de inzet van tussenpersonen alsnog onder goede arbeidsvoorwaarden uitkomen. De lidstaten van de EU moeten straks toezien dat alles volgens de regels verloopt.
Naar schatting van de Europese Commissie zijn er in Europa ongeveer 5,5 miljoen mensen werkzaam in een schijnconstructie. Zij kunnen geen aanspraak maken op reguliere arbeidsrechten. In de afgelopen jaren zijn er binnen de EU meer dan honderd rechtbankuitspraken gedaan over schijnwerkgeverschap. In de meeste gevallen werd het gedaagde platform alsnog aangewezen als werkgever en de platformmedewerker als werknemer.
Evert Verhulp, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, noemt de nieuwe wetgeving bijzonder, maar moet nog wel blijken hoe deze wetgeving in de praktijk werkt. “Het is niet zo dat je als platformwerker straks automatisch werknemer bent. Je hebt wel een procedureel voordeel. De bewijslast over de arbeidsrelatie komt bij de werkgever te liggen, maar je moet het als werknemer wel alsnog zelf aanvechten. In Nederland bestaat bovendien al zoiets als een rechtsvermoeden. Daarbij wordt vermoed dat sprake is van een arbeidsovereenkomst, als een werkende langer dan drie maanden ergens arbeid verricht.”
De veiligheid, het vakmanschap en de taalvaardigheid van ingehuurde zzp’ers en uitzendkrachten in de bouw moet omhoog. Enkele grote brancheorganisaties in de bouw- en uitzendsector ondertekenden daartoe eerder deze week een convenant. Het niveau van deze vaardigheden moet op orde zijn, voordat de medewerkers op de bouwplaats aan het werk gaan.
Het is wel een overeenkomst met een lange horizon. De ondertekenaars willen de komende drie jaar vijf leerprojecten opstarten en op basis daarvan bestuurlijke afspraken maken. Deze afspraken moeten uiteindelijk worden vastgelegd in een handelingskader voor de hele bouwketen, van opdrachtgever tot zzp’er. Volgens de betrokkenen missen uitzendkrachten en bouw-zzp’ers soms kennis over veilig en gezond werken, terwijl ze wel op de bouwplaats worden ingezet. Ook vormt taal vaak een barrière voor het overbrengen van de veiligheidscultuur.
Volgens de ABU, de vereniging voor de uitzendbranche, ligt er een grote verantwoordelijkheid voor opdrachtgevers. Directeur Jurriën Koops: “Zij moeten de veiligheidsinformatie aanleveren aan het uitzendbureau, zodat die weten in welke omstandigheden het personeel werkt.” Daarbij moeten zzp’ers niet worden vergeten, vindt Koops. De groep uitzendkrachten is een stuk kleiner dan het aantal zzp’ers in de sector. Dit jaar waren zelfstandigen goed voor 153.000 arbeidsjaren in de bouw, uitzendkrachten voor 27.000, bleek uit een rapport van het Economisch Instituut voor de Bouw.
Voor veel elektrische bestelbussen blijft een groot rijbewijs verplicht. Dit meldde demissionair minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterschappen deze week aan de Tweede Kamer. Dat betekent een forse tegenvaller voor zzp’ers die ervan uitgingen dat ze dankzij een bestaande gedoogregeling aan het rijbewijs B voldoende hadden. Zzp-chauffeurs die nu een vrachtwagenrijbewijs moeten halen (rijbewijs C), zijn al snel een paar (werk)dagen en circa € 2.500 kwijt.
Het zag er lange tijd naar uit dat er een vrijstelling zou komen, omdat ondernemers door de overheid werden aangemoedigd om voor CO2-neutraal vervoer te kiezen. Maar deze vrijstelling komt er niet. Een C-rijbewijs blijft een vereiste boven een bepaald gewicht. Van de momenteel ruim 20.000 elektrische bestelbussen in Nederland, komen nu de grotere voertuigen met een forse batterij en grote actieradius in de problemen. Zij hebben een te hoog massagewicht (bij maximaal toegestane belading) voor het rijbewijs B. Dit mag niet boven de 3.500 kg uitkomen, anders is een vrachtwagenrijbewijs noodzakelijk.
Omdat deze beperking de opmars van elektrische bestelbussen in de weg zit, werd aan een definitieve vrijstelling gewerkt. In plaats daarvan eindigt nu al per 1 januari 2024 (over een paar weken dus) de gedoogsituatie voor rijbewijs B. Minister Harbers heeft besloten dat hier vanaf 1 juli volgend jaar op gehandhaafd gaat worden. Dat betekent dat zzp’ers en andere ondernemers een bekeuring kunnen krijgen als ze niet in het bezit zijn van het vereiste rijbewijs.
Ondernemers kunnen hier alleen onderuit als ze een stuk minder gaan vervoeren dan ze normaliter doen, om maar onder de 3.500 kg te blijven. Autodealers, de Bovag en brancheorganisaties verwachten dat deze kabinetsbeslissing een averechts effect op de milieudoelstellingen heeft. “Iedereen gaat nog snel een diesel bestellen. Die mag je wel met een rijbewijs B rijden.” De brancheorganisaties willen dat de gedoogregeling wordt verlengd, totdat er nieuwe, goede wetgeving is.
De Vereniging Veiligheidsdomein Nederland (VVNL) spreekt zijn vrees uit dat vele zzp’ers de beveiligingsbranche gaan verlaten, als het wetsvoorstel tegen schijnzelfstandigheid én de conceptwet voor een regulering van arbeidskrachten die via uitzendbureaus werken worden aangenomen. De brancheorganisatie roept de nieuwe leden van de Kamercommissie SZW op de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (opvolger van de Wet DBA) en de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (TBA) controversioneel te verklaren.
Volgens VVNL gaan beide wetten ernstige gevolgen hebben voor de beschikbaarheid van beveiligers. Er gaan capaciteitsproblemen optreden, omdat een groot deel van de zzp-beveiligers de sector zal uitstromen. “Dit gebeurde ook tijdens de coronapandemie: beveiligers gingen elders werken en kwamen niet meer terug in de sector. De huidige krapte op de arbeidsmarkt in de beveiliging zal hierdoor verergeren. En de veiligheid en beveiliging van (bewinds)personen, politici, gebouwen en goederen in Nederland komt in het geding”, aldus de brancheorganisatie.
Een van de gevolgen van de Wet TBA is dat alle beveiligingsbedrijven straks onnodig moeten worden gecertificeerd voor het uitlenen van personeel. Dat is volgens VVNL niet nodig, omdat in het veiligheidsdomein geen arbeidsmigranten actief zijn. “Daarnaast zorgen cao-bepalingen er al voor dat uitbuiting zoveel mogelijk wordt tegengegaan.” VVNL zegt erop te vertrouwen dat de commissieleden de juiste afwegingen zullen maken.
Bedankt voor je interesse in deze download. Wij hebben deze download beschikbaar gesteld via zzpmodelovereenkomsten.nl, je kunt jezelf daar gratis aanmelden, online het model invullen, online ondertekenen en bewaren. Klik hier om jezelf gratis aan te melden.
Volg deze link om het door jouw opgevraagde item in te kunnen zien.
Je bent ingelogd en kunt direct downloaden!
Om een bestand te kunnen downloaden of in te kunnen zien, moet je ingelogd zijn. Login of registreer jezelf gratis!