#ZZPUpdate week 51: Geen boetes in 2025 bij handhaving wet DBA, cultuur-zzp’ers krijgen geen coronacompensatie en toename naar vraag zzp’ers door herstel bouw
De Belastingdienst gaat in 2025 nog geen boetes uitdelen aan werkgevers die met schijnzelfstandigen werken en volgens de wet in loondienst horen. Bedrijven en organisaties krijgen komend jaar eerst een waarschuwing voordat er boekenonderzoek plaatsvindt. Het jaar 2025 mag door de opdrachtgevers worden gebruikt om de relaties met hun zzp’ers in orde te brengen, zo heeft staatssecretaris van Financiën Tjebbe van Oostenbruggen deze week aan de Tweede Kamer laten weten.
Met deze beslissing zorgt de overheid voor een zachtere landing van de handhaving van de huidige zzp-wet. Het bonnenboekje wordt niet gelijk getrokken, alle goedgekeurde modelovereenkomsten worden namelijk automatisch verlengd tot en met 31 december 2029. De Belastingdienst gaat volgend jaar vooral controleren bij risicogroepen, zoals gedwongen zelfstandigen en arbeidsmigranten. Ook komt er meer aandacht voor bemiddelingsbureaus die fungeren als tussenpersoon tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De handhaving vanaf 2025 betekent dat de Belastingdienst weer naheffingsaanslagen loonheffingen kan opleggen als er binnen een organisatie sprake is van schijnzelfstandigheid, maar niet verder terug dan 1 januari 2025.
VVD-Kamerlid Thierry Aartsen, pleitbezorger van een zachtere landing, noemt het besluit van de staatssecretaris een stap in de goede richting. “Dit is heel belangrijk, maar het is de vraag of dit voldoende is om de rust bij zzp'ers en opdrachtgevers terug te brengen.” Aartsen vind de wetgeving rond zzp'ers 'nog steeds onduidelijk'. “In de praktijk is het heel ingewikkeld om te beoordelen of iemand wel of geen zelfstandige is.” Bovendien is het arbeidsrecht volgens hem verouderd en wil hij dat zelfstandigen ook in de toekomst de ruimte moeten krijgen om zelfstandig te werken. “Dat is echt iets wat we de komende jaren moeten aanpakken.”
Minister Eddy van Hijum belooft dat er volgend jaar geen gekke toestanden gaan plaatsvinden. “2025 wordt een overgangsjaar. We gaan met menselijke maat, met oog voor de problemen op de werkvloer, kijken naar hoe de handhaving kan plaatsvinden.” Concreet betekent dit dat werkgevers die de regels overtreden eerst een gesprek krijgen met de Belastingdienst en niet meteen een boete of naheffing. Van Hijum: “Maar het betekent wel dat we verwachten dat iedereen serieus met de afbouw van schijnzelfstandigheid in zijn organisatie aan de slag gaat.”
De Nederlandse Staat hoeft geen financiële compensatie te geven aan zzp’ers in de culturele en creatieve sector, die hebben geleden onder de door de overheid opgelegde coronamaatregelen tussen 2020 en 2022. Deze uitspraak deed de rechtbank Den Haag deze week in een procedure die door de vakbond Kunstenbond en enkele zzp’ers was aangespannen.
De rechter erkent wél dat de beperkende coronamaatregelen voor grote financiële schade hebben gezorgd bij zzp’ers in de culturele en creatieve sector. Maar zzp'ers in de culturele en creatieve sector vormen volgens de rechtbank een te grote en diverse groep om via de rechter compensatie te eisen. De verdeling van belastinggeld over zulke grote groepen in de samenleving moet door het kabinet en parlementariërs worden besloten in een democratisch proces en niet via een rechtszaak, aldus de rechtbank Den Haag.
De Kunstenbond laat in reactie weten dat zij verder strijdt voor een compensatieregeling, waarbij nu de blik op de politiek wordt gericht. “Het blijft ook met dit vonnis een feit dat veel mensen uit deze groep onevenredig veel schade hebben geleden”, zegt Ronald Gijsbertsen, directeur van de Kunstenbond. “Wij blijven bij ons standpunt dat de Staat tekort is geschoten in haar zorgplicht richting culturele en creatieve zzp'ers.”
“Er moet een einde komen aan de handhaving van de wet DBA. Erken de waarde van zzp’ers voor de economie. Zij dragen bij aan innovatie, wendbaarheid en de veerkracht van Nederland. Dat verdient waardering, niet ontmoediging. Bescherm zelfstandigen tegen negatieve framing en onwerkbare regelgeving. Richt de aanpak op daadwerkelijke misstanden!”
Deze opinie ventileert Danielle van Wieringen deze week in dagblad De Telegraaf. Zij vindt als zelfstandig professional dat zzp’ers in het nauw worden gedreven door de handhaving van de wet DBA (tegen schijnzelfstandigheid) én de commotie hierover. Vele zzp’ers lopen door de onnodige onrust het risico opdrachten te verliezen. Dat mag niet gebeuren, vindt Van Wieringen. “Zzp’ers worden zo in hun bestaan bedreigd.”
Van Wieringen is betrokken bij Comité ZZP, dat de overheid om uitstel van handhaving vraagt totdat er meer duidelijkheid is. Ze vindt dat zzp’ers al tijden negatief worden geframed. “De negatieve framing wordt nauwelijks gecheckt, tegengeluid wordt weinig geboden.” De aangekondigde handhaving van de wet DBA schaadt vele zzp’ers en hun opdrachtgevers, stelt Van Wieringen. “Bedrijven en organisaties laten zzp’ers weten dat zij in 2025 uit angst voor boetes niet met hen verder werken. Daardoor dreigen onder meer hogere zorgkosten omdat inhuur via detacheerders duurder blijkt dan rechtstreekse inhuur. Het onderwijs weet niet waar zij nu tijdelijke leerkrachten moet vinden.”
Volgens Van Wieringen wordt met de voorgenomen overheidsaanpak het kind met het badwater weggegooid. “Zzp’ers worden bedreigd door wegvallende opdrachten, een mogelijk lagere omzet en de kosten van eventuele bedrijfsbeëindiging. Potentiële opdrachtgevers in branches waar een flexibele schil een randvoorwaarde is, deinzen terug en verkeren net als gemotiveerde zzp’ers in onzekerheid. De DBA is een nieuwe wurggreep na de eerdere WAB, VAR en Flexwetten, alle ingegeven door een archaïsche blik op werk. Daarom moet er een einde komen aan de handhaving van de Wet DBA.“
ABN AMRO voorziet voor de bouwsector een groei van 0,5% in 2025 en van 3% in 2026. De opgeleefde animo voor nieuwbouwwoningen (door gestegen lonen en dalende rente) en de hoge vraag naar onderhoud en renovatie in de woning-, utiliteits- en infrabouw liggen ten grondslag aan de groeicijfers, stelt de bank in zijn sectorprognose. Het groeiperspectief verhoogt ook de vraag naar de diensten van zelfstandigen, de grootste groep flexwerkers in de bouw, aldus ABN AMRO.
Het Economisch Instituut van de Bouw (EIB) verwacht dat de handhaving om schijnzelfstandigheid tegen te gaan weinig impact zal hebben. Het instituut gaat voor de komende jaren uit van een groei van zelfstandigen met gemiddeld 1,5% per jaar tussen 2026 en 2028. CBS-cijfers laten daarnaast zien dat het aandeel zelfstandigen met name in de gespecialiseerde bouw sterk is gestegen. De grootste toename tussen 2019 en 2024 vond plaats bij loodgieters en pijpfitters. In 2019 werkte 15% nog als zzp’er, in 2024 was dit 31%. In de ruw- en afbouw wordt het vaakst als zelfstandige gewerkt; bijna de helft van de werkenden is eigen ondernemer.
Zzp’ers in de bouw verdienen volgens een uitvraag van online bank Knab gemiddeld € 60 per uur. Daarmee ligt het uurtarief ver boven de norm van € 33 waar de Belastingdienst rekening mee houdt bij de detectie van schijnzelfstandigheid. Projectmanagers en consultants kunnen rekenen op het hoogste uurtarief met respectievelijk € 92 en € 97. Het gemiddelde uurtarief van vakmensen in de bouw ligt volgens Knab tussen € 44 per uur (schilder, stukadoor, timmerman) en € 51 per uur (aannemer).
Het werk van zzp’ers in de bouw heeft doorgaans weinig kenmerken van een arbeidsovereenkomst, zegt ABN AMRO. “Vaak geldt een resultaatverplichting en werkzaamheden zijn veelal specialistisch. In de regel hebben zzp’ers in de huidige krappe markt behoorlijke onderhandelingsruimte, wat ook een kenmerk is van het werk van zelfstandigen.”
Belangengroepen in de zorg roeren zich om voldoende zelfstandigen in deze sector te behouden. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) stelt dat de inzet van zzp-huisartsen in avond, nacht en weekend op de huisartsenspoedpost en in situaties van ziek en piek noodzakelijk is om patiënten continuïteit van zorg te garanderen. De belangengroep MIND vraagt de politiek om uitstel van de zzp-controles op schijnzelfstandigheid om opnamestops in de geestelijke gezondheidszorg te voorkomen.
Beide noodoproepen werden afgelopen donderdag ingebracht in het commissiedebat Arbeidsmarkt in de zorg. De huisartsenorganisaties LHV en InEen hebben de politiek (opnieuw) laten weten dat zij zzp-huisartsen als waarnemers willen behouden, evenals een flexibele schil voor ziek, piek en uniek in de dagpraktijk. Zij vrezen dat door de handhaving op schijnzelfstandigheid de continuïteit van de huisartsenzorg in het gedrang komt. “Dit is zeer onwenselijk en desastreus voor de continuïteit van zorg, juist omdat in IZA-verband afspraken zijn gemaakt om de verantwoordelijkheid voor de diensten evenwichtiger te verdelen over alle praktijkhoudende en waarnemend huisartsen.”
Belangengroep MIND in de GGZ wil een overgangsperiode van een jaar voor de handhaving van de wet DBA. De geestelijke gezondheidszorg kampt al met personeelstekorten en vreest grote problemen door de handhaving. MIND zegt dat de situatie nu al nijpend is. De organisatie heeft signalen gekregen dat bij diverse GGZ-instellingen opnamestops dreigen. De belangenorganisatie vraagt de instellingen om deze opnamestops te beëindigen en om oplossingen te zoeken voor de personeelstekorten.
Het aantal gebruikers van een deelauto is in 2024 bij Greenwheels met ruim 38.000 toegenomen. De populariteit groeit vooral onder zakelijke rijders en dan met name zzp’ers. Het aantal zakelijke rijders met een deelauto steeg dit jaar met 31% ten opzichte van 2023. Binnen deze groep verdubbelde in 2024 het aantal elektrische rijders, met een stijging van 96% in vergelijking met 2024.
Het zakelijk gebruik van deelauto’s is in opmars, concludeert Greenwheels. Om aan de groeiende vraag te voldoen, breidde het deelautobedrijf zijn wagenpark uit van 2.760 naar 2.900 deelauto’s. Greenwheels heeft als doel om dit aantal in 2026 verder uit te breiden tot 4.000. Van de 140 nieuwe voertuigen werden er 60 in Zuid-Limburg geplaatst, verspreid over stedelijke en landelijke locaties. De grootste stijging in populariteit vond plaats in de vijf grootste steden van Nederland. In Eindhoven groeide het gebruik met 17%, gevolgd door Rotterdam (16%) en Den Haag (13%).
Bedankt voor je interesse in deze download. Wij hebben deze download beschikbaar gesteld via zzpmodelovereenkomsten.nl, je kunt jezelf daar gratis aanmelden, online het model invullen, online ondertekenen en bewaren. Klik hier om jezelf gratis aan te melden.
Volg deze link om het door jouw opgevraagde item in te kunnen zien.
Je bent ingelogd en kunt direct downloaden!
Om een bestand te kunnen downloaden of in te kunnen zien, moet je ingelogd zijn. Login of registreer jezelf gratis!