Met de handhaving op schijnzelfstandigheid voor de deur, gaan zzp’ers in toenemende mate op zoek naar andere samenwerkingsconstructies. De meeste zzp’ers hebben geen trek om volgend jaar in loondienst te gaan. Een deel kiest ervoor om via een uitzend- of detacheringsbureau te gaan werken. Branches als de (gehandicapten)zorg, kinderopvang en het onderwijs verwachten door de hogere kosten in de financiële problemen te komen.
Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) ziet dat medewerkers die eerst als zzp’er werkten nu massaal kiezen voor een 'draaideurroute'. Woordvoerder Johan van Ruijven: ◦Als uitzendkracht of gedetacheerde blijft de zelfstandigheid enigszins intact, zou de redenering kunnen zijn.” Dit probleem speelt ook in het onderwijs. Onderzoek van Flexonderwijs, een platform dat zelfstandige leerkrachten aan scholen koppelt, laat zien dat minstens 73% van de zzp-leraren weigert in loondienst te gaan. “Als scholen deze leraren willen behouden, zullen ze hen extern moeten inhuren”, zegt Jan-Willem Duim, directeur van Flexonderwijs.
Kinderopvangorganisaties willen zzp’ers het liefst verleiden tot een vast contract, maar zij zien dat sommigen kiezen voor werken als gedetacheerde. De werkgever moet dan ook het bureau betalen voor de bemiddeling. Brancheorganisatie Kinderopvang (BK) stelt dat veel zzp’ers volgend jaar niet langer als zelfstandige in de kinderopvang kunnen blijven werken. BK vreest wel dat de kinderopvang duurder wordt als zzp’ers kiezen voor detachering. “Dan belanden we van de regen in de drup, en zijn ouders uiteindelijk de dupe.”
Ook de beveiligingsbranche beperkt vanaf 1 januari 2025 de inzet van zzp’ers, meldt de Nederlandse Veiligheidsbranche. Financiële risico’s liggen hieraan ten grondslag. Het is onduidelijk of veel zzp’ers zullen overstappen naar andere sectoren. Beveiligingsbedrijven zijn wel bang dat zij in grote (personeels)problemen komen. Een deel van de Tweede Kamer is bezorgd dat de handhaving op schijnzelfstandigheid ertoe leidt dat zzp’ers via dure uitzend- of detacheringsbureaus gaan werken. Minister Van Hijum ziet echter geen reden tot paniek. Volgens de minister is het ook de vraag of de alternatieve constructies duurder zijn dan werken met zzp’ers, omdat daar ook al hogere kosten aan verbonden zijn.
Bijna één op de vijf zzp’ers maakt voor zijn werk gebruik van Artificial Intelligence (AI). Vooral mannelijke zzp’ers omarmen AI als hulpbron. Ruim een kwart van hen maakt er gebruik van, tegen één op de zeven vrouwelijke zelfstandigen. De verwachting is dat in de toekomst steeds meer zzp’ers AI gaan inzetten voor hun werkzaamheden.
Dit blijkt uit onderzoek van Boekhouder.nl onder vierhonderd zelfstandigen zonder personeel. AI wordt vooral ingezet voor het maken van content, bijvoorbeeld voor marketinguitingen. Daarnaast biedt AI bij het analyseren van data, projectmanagement en administratieve taken voor zzp’ers uitkomst. Ook al kan kunstmatige intelligentie het werk eenvoudiger maken, er zijn ook zorgen. Bijvoorbeeld of AI sommige zzp’ers straks overbodig maakt. Een kwart van de ondervraagden ziet AI als een kans, 20% als een bedreiging. Meer dan de helft weet het nog niet.
Volgens de onderzoekers moeten AI-tools vooral worden gezien als persoonlijke assistent, om bijvoorbeeld uit tijdsbesparing te helpen bij repetitieve taken. “Het is daarbij wel belangrijk om zelf kritisch te blijven en niet zomaar alles voor waar aan te nemen.” Die visie delen twee op de drie ondervraagde zzp’ers. Zij zouden op geen enkel vlak een AI-gebaseerd advies vertrouwen. Zzp’ers die daar minder moeite mee hebben, vertrouwen de raad van kunstmatige intelligentie vooral als het aankomt op marketing en communicatie. Een kleine groep, iets minder dan 10%, zou AI-advies ook op financieel en fiscaal vlak vertrouwen.
Meer dan 100.000 zzp’ers hebben zich in de eerste negen maanden van dit jaar uitgeschreven bij de Kamer van Koophandel (KvK). Dat is ongeveer een kwart meer dan in dezelfde periode in 2023, toen het er circa 82.000 waren, zo meldde ook minister Van Hijum deze week. Volgens universitair docent arbeidsrecht Niels van der Neut van de Universiteit van Amsterdam komt die stijging deels doordat de Belastingdienst per 1 januari volgend jaar gaat handhaven en controleren of zzp'ers niet worden ingehuurd voor werk dat eigenlijk in dienstverband moet worden uitgevoerd.
Volgens Van der Neut is in sommige gevallen duidelijk dat sprake is van schijnzelfstandigheid. “De pedagogische professionals, verplegers, docenten, maar ook salarisadministrateurs. Dat is gewoon structureel werk.” In sommige sectoren, zoals de kinderopvang, het onderwijs of glas- en tuinbouw, speelt dit volgens de docent arbeidsrecht meer dan in andere sectoren waar ook veel zzp’ers werken. “Maar de handhaving is voor alle sectoren een wake-up call.”
Van der Neut verwacht dat in de zorgsector een groot deel in loondienst zal gaan, omdat er straks geen andere optie meer is. Maar hij pleit de zorginstellingen niet vrij. “Sommige werkenden zijn als zzp’er aan de slag gegaan door slecht werkgeverschap.” Werkgevers hebben de extra arbeidskrachten wel nodig en proberen daarom nu met arbeidscontracten voor onbepaalde tijd en gunstige en flexibele voorwaarden een baan in loondienst aantrekkelijker te maken. “Als ze dat een stuk eerder hadden gedaan, vraag ik me af of we wel zoveel zzp’ers hadden gehad.”
Zzp’ers en andere kleine zelfstandigen maken vrijwel geen gebruik van de subsidieregeling Mijn Cyberweerbare Zaak, bedoeld als tegemoetkoming in de kosten van aanschaf en implementatie van maatregelen tegen cybercrime. Van de pot van één miljoen euro, is bijna 80% nog niet toegewezen aan de kleine ondernemingen.
Bedrijven kunnen tot eind december een subsidieverzoek bij het Digital Trust Center (DTC) indienen en krijgen dan de aanschaf van securitydiensten of -producten deels vergoed. Doelgroep zijn zzp’ers en mkb’ers tot vijftig medewerkers en een omzet van maximaal tien miljoen euro. Het gaat bijvoorbeeld om veilige netwerktoegang, antivirussoftware, back-ups, risicoanalyses en awareness-trainingen. Volgens het DTC, onderdeel van het ministerie van Economische Zaken, bestaat er nog steeds een kloof tussen cyberdreiging en de maatregelen die bedrijven treffen. De bijdrage bedraagt de helft van de kosten voor aanschaf of implementatie en is gemaximeerd op € 1.250 per aanvrager.
Ondernemer Suyi Guo heeft als freelance informatiebeveiligingsadviseur gebruikgemaakt van de subsidieregeling, specifiek voor de aanschaf van nieuwe opslag voor back-ups en een fysieke token voor 2-factorauthenticatie. Hij verbaast zich erover dat nog niet iedereen gebruik maakt van deze mogelijkheid. Het ontbreekt aan bewustzijn, denkt Guo. “Meer trainingen zouden hier zeker bij helpen. Zo weten veel mensen wel dat ze hun apparaten moeten updaten, maar begrijpen ze niet altijd waarom dat zo belangrijk is.”
Een groep zzp’ers onder de naam Comité ZZP is een petitie gestart om de handhaving van de wet DBA (tegen schijnzelfstandigheid) door de Belastingdienst vanaf januari 2025 uit te stellen. “Dat hier een groep integraal wordt verboden om allerlei werkzaamheden nog uit te voeren, moet je niet willen”, zegt initiatiefneemster Danielle van Wieringen. Als de petitie 40.000 handtekeningen verzamelt, kan deze worden ingediend bij de Tweede Kamer.
Van Wieringen hoopt met een petitie een signaal af te geven aan politiek Den Haag. Volgens de initiatiefneemster gaat de handhaving 'best lastig zijn'. Minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ziet geen aanleiding voor een versoepeling van de handhaving, zo liet hij deze week in reactie op vragen van VVD-Kamerlid Thierry Aartsen weten. Van Aartsen vraagt zich hardop af of het 'medicijn' (handhaving) niet veel erger is dan de 'kwaal' (schijnzelfstandigheid).
Minister Van Hijum: “Er is serieus nagedacht over het besluit om te stoppen met gedogen. Daar is in september over gediscussieerd met de Tweede Kamer. Ja, dat besluit heeft impact op de arbeidsmarkt. Dat is zeker waar. Het leidt tot beweging. Dat zien we op dit moment. Maar daar moeten we niet van schrikken, denk ik.” Veel voorlichting (via hetjuistecontract.nl), actieve gesprekken tussen de Belastingdienst en branches en enige coulance bij de handhaving (geen boetes, geen naheffingen over periode voor 1 januari 2025) moeten er wat de minister betreft voor zorgen dat er geen grote onrust ontstaat.
Van Hijum erkent dat de maatregelen impact hebben, maar hij is niet bang dat de zelfstandigheid verdwijnt. “Zelfstandig ondernemerschap blijft een belangrijke plek hebben in onze economie. Ik zou vanuit het kabinet willen blijven benadrukken: die ruimte is er.” De minister wees er in zijn reactie op dat er 82.000 zzp’ers in de eerste negen maanden van 2023 gestopt zijn, maar er in dezelfde periode ook 150.000 nieuwe zelfstandigen zijn bijgekomen.
Leestip: Experttips voor een succesvolle start als zzp'er
De ervaringen die zzp-expert Martijn Pennekamp in de loop der jaren heeft opgedaan, heeft hij gebundeld in dit boek met 50 waardevolle tips voor een succesvolle start als zzp'er!
Bedankt voor je interesse in deze download. Wij hebben deze download beschikbaar gesteld via zzpmodelovereenkomsten.nl, je kunt jezelf daar gratis aanmelden, online het model invullen, online ondertekenen en bewaren. Klik hier om jezelf gratis aan te melden.
Volg deze link om het door jouw opgevraagde item in te kunnen zien.
Je bent ingelogd en kunt direct downloaden!
Om een bestand te kunnen downloaden of in te kunnen zien, moet je ingelogd zijn. Login of registreer jezelf gratis!
Duik samen met Martijn in de wet DBA/VBAR en ga goed voorbereid 2025 in! Alvast een geruststelling: er verandert niet zo heel veel vanaf 1 januari, dit wordt uitgebreid toegelicht tijdens het webinar. Maar vertel dat maar eens aan jouw opdrachtgever!