#ZZPUpdate week 50: Groepen zzp’ers huiverig voor tariefverhoging, aantal zzp’ers in jaar tijd met bijna 12% gegroeid en overstap uitzendkrachten naar zzp-schap
De gemiddelde loonstijging voor werknemers in loondienst die in november dit jaar in cao’s is afgesproken, is opgelopen naar 6,4%. De situatie bij zzp’ers is heel divers. Veel zelfstandigen kunnen ernaar vragen, maar het blijkt in de praktijk dat niet iedereen dat doet. Dit zegt Cristel van de Ven als voorzitter van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), dat o.a. de belangen van de leden van Het Ondernemerscollectief vertegenwoordigt.
“Iedereen heeft last van hogere kosten door levensonderhoud, de boodschappen worden duurder”, stelt Van de Ven. “Bij zelfstandig ondernemers zoals stukadoors in de bouw stijgen ook de kosten van inkopen. Producten kunnen niet geleverd worden of zijn te laat. Dan is de vraag of je dat in je tarief hebt berekend of dat je hebt afgesproken om de materiaalkosten één-op-één te berekenen.” Veel zzp’ers verrekenen hun materiaalkosten in hun tarieven. “Nu hebben ze hoge inkoopkosten en dus minder marge.”
Volgens Van de Ven zijn er wel veel zelfstandig ondernemers die per 1 januari 2023 hun tarieven verhogen. “Dat is 5 à 6%, dus vrij gelijk aan de loonstijging.” Tegelijk zegt de VZN-voorzitter dat er grote verschillen zijn. Zzp’ers die werken voor de overheid kunnen eenvoudiger hun tarief verhogen dan yogadocenten die tijdens de coronacrisis een deel van hun klantenkring zijn kwijtgeraakt. Die zijn nu heel huiverig, aldus Van de Ven. Er zijn bij de VZN nog geen duidelijke signalen dat zelfstandigen echt in de problemen komen. “Maar ze maken zich wel zorgen over 2023. Er worden al minder offertes aangevraagd in de bouw bijvoorbeeld.”
Aantal zzp’ers in jaar tijd met bijna 12% gegroeid
Het aantal zzp’ers is in een jaar tijd met bijna 12% gegroeid naar 1,2 miljoen. De toename was het grootst in de zorg- en welzijnssector, gevolgd door de technische, commerciële en ICT-beroepen. Dit betekent dat nu 12,5% van de werkenden (ofwel 1 op de 8 mensen met betaald werk) zijn geld verdient als zelfstandige zonder personeel. Het aantal zzp’ers groeide in een jaar tijd met 125.000, waar er 95.000 mensen met een vast contract en 48.000 flexwerkers bijkwamen.
Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS die deze week werden gepubliceerd. De nieuwe zzp’ers in de zorg gingen vooral aan de slag als sociaal werker, groeps- en woonbegeleider, psycholoog, socioloog en medisch specialist. In het derde kwartaal van 2022 waren er 34.000 meer zzp’ers met een zorg- en welzijnsberoep dan in hetzelfde kwartaal het jaar ervoor. Verder was er een sterke toename van het aantal timmerlieden, marketingadviseurs, in public relations en sales en van software- en applicatieontwikkelaars.
Veel werknemers kiezen voor het zzp-schap, vooral in sectoren waar grote tekorten zijn. Zij kunnen op die manier meer verdienen dan in loondienst. Van het tweede op het derde kwartaal van 2022 maakten 60.000 werknemers de overstap naar zzp'en. Ongeveer 54.000 mensen begonnen als zzp'er, terwijl ze geen werk hadden. Opvallend is een flinke afname van het aantal zzp'ers onder accountants van maar liefst 21,5 procent in een jaar tijd. Het aantal zzp-accountants daalde van 14.000 naar 11.000.
ꞌZzp’er inzetten ter ondersteuning van loondienstꞌ
Steeds meer mensen zeggen hun baan op om als zzp’er aan de slag te gaan. Volgens het kabinet ondermijnt het stijgende aantal zzp’ers het sociale stelsel en wordt er gevreesd voor een hogere werkdruk bij werknemers in vaste dienst. Jan-Willem Duim, zzp-docent en oprichter van het platform flexonderwijs.nl, schrikt van de negatieve toon over zzp’ers. “Dan is de vraag niet goed. Het grote voordeel bij zzp'ers is dat de opdrachtgever bepaalt wat de zzp'er als opdracht gaat uitvoeren. Je moet zzp'ers goed inzetten. Dus niet ter vervanging van loondienst, maar ter ondersteuning van loondienst.”
Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS, denk dat de huidige situatie komt door de krapte op de arbeidsmarkt. “Dat betekent dat mensen die werken, ook in loondienst, wat meer te eisen hebben. Je ziet dat sommigen voor het zzp-schap kiezen omdat ze dat bijvoorbeeld meer autonomie en vrijheid geeft, en vaak ook een beter salaris.”
Er zijn veel voordelen van het inzetten van zzp'ers, meent Van Mulligen. “Het geeft meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt. Als het economisch wat slechter gaat, is het makkelijker op te vangen.” Wel zouden zzp’ers volgens hem beter aan hun pensioenvoorziening en arbeidsongeschiktheidsverzekering moeten denken.
De zorg geeft signalen af dat de balans tussen vaste krachten en zzp’ers uit balans raakt. Zorgbestuurder Chantal Beks steekt echter ook de hand in eigen boezem. “We hebben het voor een deel aan onszelf te danken. Wij hebben heel lang een soort dogmatisch beleid gevoerd over onze roosters. We hebben ook te maken met salarissen waarvan de loonkloof ten opzichte van de marktsector tussen de 5 en 9% ligt. Al die elementen maken dat we het vak een beetje hebben uitgehold en de sprong naar het zzp-schap alleen maar hebben bevorderd.”
FNV: grote stap in strijd tegen schijnzelfstandigheid
Het Europees Parlement (EP) heeft bepaald dat platformbedrijven als Uber, Deliveroo en Helpling hun medewerkers voortaan moeten behandelen als werknemers, zodat ze ook dezelfde rechten krijgen als werknemers. Het standpunt van het EP betekent een grote stap in de strijd tegen schijnzelfstandigheid, meent vakbond FNV. “Dit is heel goed voor de platformwerkers. De bedrijven mogen hen niet langer onterecht beschouwen als zelfstandigen en echte zzp’ers niet behandelen als werknemers”, aldus FNV-bestuurslid Petra Bolster.
Het door de commissie werkgelegenheid en sociale zaken in het Europees Parlement aangenomen standpunt maakt korte metten met het op grote schaal verkeerd classificeren van medewerkers die bijvoorbeeld als maaltijdbezorger, taxichauffeur of schoonmaker voor dergelijke platforms werken. Door het standpunt in het EP hoeven platformwerkers geen jarenlange procedures te voeren om hun rechten af te dwingen. Het EP wil een omkering van de bewijslast. Het platform, en dus niet de mensen die ervoor werken, moet aantonen of iemand echt als zzp’er werkt.
Veel uitzendkrachten zullen de komende jaren de overstap maken naar het zzp-schap. Dit stelt CEO van House of HR Rika Coppens in reactie op de nieuwe regelgeving voor de uitzendsector, die volgens haar voor een ongelijk speelveld gaat zorgen en het zzp-bestaan aantrekkelijker maakt.
Het kabinet wil de duur van uitzendcontracten verkorten van 5,5 naar 3 jaar, waarna de uitzendkracht recht op een vast contract heeft. Ook wordt de mogelijkheid tot opeenvolgende tijdelijke contracten (de draaideurconstructie) een halt toegeroepen door de pauze in de keten te schrappen. Volgens minister Van Gennip zitten te veel werkenden in de flexibele schil en worden flexibele arbeidsrelaties te vaak gebruikt om te concurreren op arbeidsvoorwaarden. Oproepcontracten worden vervangen door basiscontracten met meer werk- en roosterzekerheid en er komt een verplichte certificering.
Door de nieuwe regelgeving wordt het flexwerk duurder en minder flexibel, stelt Coppens. Dit speelt de zzp’er in de kaart. “Bedrijven zullen in toenemende mate zzp’ers inhuren in plaats van uitzendkrachten omdat dit goedkoper is en meer flexibiliteit biedt voor werkgevers. Veel uitzendkrachten zullen daardoor, in combinatie met de hoge inflatie en het koopkrachtverlies, logischerwijs de overstap maken naar het zzp-schap.” Coppens pleit voor gelijktrekking van de regelgeving.
Leestip: Experttips voor een succesvolle start als zzp'er
De ervaringen die zzp-expert Martijn Pennekamp in de loop der jaren heeft opgedaan, heeft hij gebundeld in dit boek met 50 waardevolle tips voor een succesvolle start als zzp'er!
Bedankt voor je interesse in deze download. Wij hebben deze download beschikbaar gesteld via zzpmodelovereenkomsten.nl, je kunt jezelf daar gratis aanmelden, online het model invullen, online ondertekenen en bewaren. Klik hier om jezelf gratis aan te melden.
Volg deze link om het door jouw opgevraagde item in te kunnen zien.
Je bent ingelogd en kunt direct downloaden!
Om een bestand te kunnen downloaden of in te kunnen zien, moet je ingelogd zijn. Login of registreer jezelf gratis!