Het coronavirus: Wat zijn de risico’s voor jou als zzp’er? UPDATE

Nu bij ruim vijfhonderd Nederlanders (op 12 maart 2020) het nieuwe coronavirus is vastgesteld, grijpt ook in ons land de onrust om zich heen. Niet alleen mensen worden erdoor geraakt, ook de economie krijgt een flinke knauw. Het Centraal Planbureau verwacht dat de economische groei in Nederland door het coronavirus flink lager zal uitvallen. Waar eerder werd gerekend op een groei met 1,4%. is dit nu bijgesteld tot 0,9% en mogelijk nog minder.

Problemen door preventieve maatregelen

Hoewel het virus sterk in opmars is, is de kans op besmetting nog altijd betrekkelijk klein. De economische impact wordt dan ook niet bepaald door de fysieke effecten van corona (lees: het aantal ziektegevallen) maar door de preventieve maatregelen die over de hele wereld worden genomen om verspreiding te voorkomen.

Het zijn de voorzorgsmaatregelen die het economisch effect van het virus bepalen, beaamt Marieke Blom, hoofdeconoom van ING Bank bij RTL-Z. "Geen vluchten uit China betekent geen toeristen. Een conferentie die wordt afgezegd, betekent minder omzet voor de betrokken bedrijven, of dat nou de cateraar is of de bakker om de hoek waar die cateraar zijn brood haalt."

Over de werkgelegenheid hoeven we ons nog geen zorgen te maken, vervolgt Blom. Al ligt dit voor zzp'ers anders dan voor werkenden in loondienst. "Er zijn nu wel veel meer flexwerkers dan ten tijde van de crisis. Werkgevers kunnen in die zin makkelijker van mensen af. En we zien dat zzp'ers de afgelopen tien jaar veel sterker de klappen hebben opgevangen; als het economisch tegenzit draaien zij minder uren tegen lagere tarieven", legt Blom uit.

Reissector krijgt zwaarste klappen

De impact van het virus is met name merkbaar in de reissector. Luchtvaartmaatschappijen hebben het aantal vluchten van en naar China al langere tijd sterk gereduceerd en nu (12 maart) heeft president Trump besloten om vanaf vrijdag 13 maart geen vluchten meer toe te staan tussen Europa en de VS. Ook binnen Europa is het vliegverkeer, zowel zakelijk als toeristisch, sterk verminderd. Naar Italië en de Canarische Eilanden is de markt helemaal ingezakt, zegt de ANVR, de brancheorganisatie van reisorganisaties.

Wie naar een bestemming reist waarvoor code rood is afgegeven, kan de reis kosteloos annuleren of omboeken. Reisorganisaties kunnen hierbij geen beroep doen op Het Calamiteitenfond. Bij de start van het Calamiteitenfonds is namelijk gekozen om de uitkeringsverplichting tot beperken tot 'molestsituaties of natuurrampen'.

Maar het is niet alleen de reissector die de gevolgen ondervindt. Verschillende bedrijven komen in de knel, bijvoorbeeld doordat er gebrek ontstaat aan grondstoffen en onderdelen uit China. Ook worden er veel evenementen afgeblazen vanwege het risico van besmetting. Wat kun je doen als je hierdoor in de problemen komt?

Bedrijfsschadeverzekering en AOV

In veel beroepsgroepen is het raadzaam om als zzp'er een bedrijfsschadeverzekering af te sluiten. Deze dekt schade als je bedrijf tijdelijk stil staat, bijvoorbeeld door een brand of andere calamiteit. In een dergelijk geval loop je omzet mis terwijl je vaste lasten zoals huur en personeelskosten gewoon doorlopen.

Hoewel een bedrijfsschadeverzekering dus speciaal is bedoeld om de financiële gevolgen op te vangen van calamiteiten, biedt deze in het geval van een corona-besmetting geen soelaas. Aanspraak op deze polis kun je namelijk alleen maken in geval er sprake is van materiële schade, en dat is hier niet het geval.

Wie als zzp'er een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) heeft afgesloten, dekt zich in tegen inkomstenverlies door ongeval of (langdurige) ziekte. Corona-besmetting valt hier eveneens onder. In de praktijk zal er echter sprake zijn van inkomstenderving, omdat de verzekeraar op z'n vroegst pas na enkele maanden zal uitkeren.

Voor uitvoerige informatie over verzekeringen, kun je terecht op deze speciale webpagina van Het Verbond van Verzekeraars.

Werktijdverkorting

Vanuit de overheid zijn een aantal regelingen beschikbaar voor ondernemers die door corona in de knel komen.

Ondernemers met personeel kunnen een beroep doen op de werktijdverkortingsregeling van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Bedrijven komen hiervoor in aanmerking als ze minimaal 2 en maximaal 24 weken minimaal 20 procent minder werk hebben als gevolg van de situatie. Als een bedrijf recht heeft op de regeling, keert de staat voor niet-gewerkte uren WW uit aan de werknemers die ondertussen gewoon in dienst blijven.

Begin maart waren er bijna 500 bedrijven in Nederland die de regeling hadden aangevraagd. 121 ondernemers met in totaal 1356 werknemers hebben de regeling toegewezen gekregen. 46 aanvragen (318 werknemers) zijn afgewezen om uiteenlopende redenen. Zij voldeden niet aan de voorwaarden.

Als zzp'er kun je geen beroep doen op werktijdverkorting. Wel is het mogelijk dat je in aanmerking komt voor financiële ondersteuning met een van de twee onderstaande regelingen:

Borgstelling MBK-kredieten (BMKB)

Zzp'ers die door het wegvallen van opdrachten in financiële problemen maken, kunnen aanspraak maken op de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB). De BMBK-regeling is eigenlijk bedoeld voor bedrijven die gebukt gaan onder de stikstof- en pfas-maatregelen, maar is nu ook van kracht voor ondernemers die hun inkomsten zien teruglopen door de coronacrisis. Deze regeling houdt in dat het Rijk garant staat als ondernemers geld willen lenen bij een bank.

De BMBK is van toepassing op ondernemingen met maximaal 250 werknemers (fte) met een jaaromzet tot € 50 miljoen of een balanstotaal tot € 43 miljoen. Verreweg de meeste mkb'ers kunnen er gebruik van maken, inclusief zelfstandig ondernemers.

Besluit Bijstandverlening Zelfstandigen (Bbz)

Wie echt in de problemen zit, kan als zzp'er ook nog een beroep doen op het Besluit bijstand voor Zelfstandigen (Bbz), de tijdelijke overbruggingsmaatregel waar gemeenten over gaan. Deze regeling kent verschillende vormen van bijstandsverlening. De volgende groepen kunnen in aanmerking komen voor het Bbz:

• startende zelfstandigen
• gevestigde zelfstandige in tijdelijke financiële problemen
• oudere zelfstandigen (ouder dan 55 jaar) met een niet-levensvatbaar bedrijf
• zelfstandigen die hun bedrijf willen beëindigen

De Bbz voorziet in financiële aanvulling bij tijdelijke liquiditeitsproblemen Als zzp'er kom je in aanmerking voor de Bbz als je bedrijf tijdelijk in de problemen zit, maar wel levensvatbaar is. Bij de beoordeling moet dan wel gekeken worden naar de situatie waarin het bedrijf zat vóórdat het coronavirus uitbrak. Dit kan normaal gesproken weken zo niet maanden duren.

UPDATE: Vanwege de coronacrisis heeft het kabinet de voorwaarden voor toegang tot de Bbz sterk versoepeld. Hierover lees je meer in dit artikel.

Gezond verstand

Martijn Pennekamp, oprichter van ikwordzzper.nl en Het Ondernemerscollectief, reageert dat zzp’ers alert moeten zijn op de risico’s die het coronavirus brengt. “We moeten ons echter geen paniek laten aanpraten. Daarvoor is het aantal coronabesmettingen in Nederland tot op heden veel te laag.” Het grootste gevaar is dat je als ondernemer lange tijd uit de roulatie raakt, doordat je niet kunt werken, ongeacht of dat is door een reële besmetting of doordat je in quarantaine wordt geplaatst.

Om dit risico te voorkomen, is het belangrijkste dat je als ondernemer je gezond verstand gebruikt. Dat betekent dat iedereen zich moet houden aan de adviezen van het RIVM om besmetting te voorkomen. Verder is het een goed idee om met je opdrachtgevers te bespreken hoe je omgaat met zoiets als bijvoorbeeld handen schudden. Ga niet op reis naar risicogebieden en bedenk dat je tegenwoordig prima contact kunt houden met digitale middelen.”

UPDATE: financiële regelingen voor zzp'ers

Sinds de publicatie van dit artikel heeft het kabinet een uitgebreid pakket financiële regelingen gepresenteerd voor ondernemers en zzp'ers. Zo is de toegang tot de Bbz aanzienlijk versoepeld en tijdelijk omgezet naar de Tozo-regeling. Verder kunnen ondernemers en zzp’ers die in liquiditeitsproblemen verkeren uitstel krijgen van betaling van belastingen. Uitgebreide informatie hierover lees je in deze artikelen:

• Met deze maatregelen wil het kabinet zzp'ers uit de brand helpen
• Betalingsproblemen door coronavirus? Uitstel van betaling mogelijk voor zzp’ers
• Vragen en antwoorden over extra tijdelijke ondersteuning voor zzp'ers

Tip: Lees ook de blog van Martijn eens: Zo maak je van een coronaprobleem een coronakans als zzp'er.