De ZZP Barometer heeft bij meer dan 1000 zzp’ers een anonieme enquête afgenomen. Hierin beschouwt één op de dertien zzp’ers (7,7%) zichzelf als ‘schijnzelfstandige’. Meer dan 70.000 zzp’ers zijn als werknemer gedwongen ontslagen en zijn vervolgens ingehuurd als zzp’er.
Als een werknemer gedwongen ontslag ontvangt en vervolgens wordt ingehuurd als zzp’er is er sprake van een ‘schijnzelfstandige’. In november is de Beschikking Geen Loonheffingen (BGL) voorgesteld als maatregel door staatssecretaris Wiebes van financiën om deze ‘schijnzelfstandigheid’ aan te pakken. Slechts een aantal zzp’ers, één op de vijf, is voorstander van het invoeren van de BGL en het afschaffen van de verklaring arbeidsrelatie (VAR). Daarentegen zijn de zzp’ers die zichzelf als ‘schijnzelfstandige’ beschouwen voorstander (40,8%) van het invoeren van BGL en het afschaffen van de VAR.
Resultaten enquête
Jeroen sakkers, initiatiefnemer van de ZZP Barometer zegt: “De BGL zal echter niet voor het gewenste effect zorgen, omdat alle zzp’ers hiermee worden benadeeld – en niet alleen zzp’ers die vanwege een gedwongen ontslag voor zichzelf zijn begonnen. Het zal het ondernemen voor zzp’ers die uit positieve overwegingen zijn gestart juist moeilijker maken, want opdrachtgevers gaan meer risico dragen en daardoor voorzichtiger worden bij het inhuren van zzp’ers”.
In bovenstaande grafiek scoort de branche kunst en cultuur (14,6%) het slechtst. De branches: onderwijs en opvoeding (14,3%), marketingcommunicatie en PR (13,2%) komen ook het hoogst uit. De overige branches vallen lager uit. “De bouwsector scoort opvallend positief, het probleem in die sector is veel kleiner dan gedacht door media en politiek,” zegt Jeroen Sakkers.
Eén op de vijf
Eén op de vijf zzp’ers, die minder dan één jaar actief zijn in de ondernemersfase, geven aan vanwege een gedwongen ontslag als werknemer gestart te zijn (17,3%). De ‘schijnzelfstandigheid’ is slechts 4,1% bij zzp’ers die langer dan vijf jaar actief zijn. Opvallend is dat hoe langer een zzp’er actief is als ondernemer, des te lager is het percentage. Jeroen Sakkers zegt hierover: “We zien alleen een hoger percentage bij zzp’ers die twee tot vijf jaar actief zijn: dat zijn waarschijnlijk de zzp’ers die midden in de crisis begonnen zijn,” aldus Sakkers.
Schijnzelfstandigheid versus opleidingsniveau
De schijnzelfstandigheid onder zzp’ers per opleidingsniveau is bij het Doctoraat (PhD) het hoogst (18,8%). De opleidingsniveaus havo (16,1%), vmbo of mavo (10,7%) of vwo (7,7%) volgen hierop. “Te specifieke en te generieke opleidingen zorgen voor een hoger aantal ‘schijnzelfstandigen’,” zegt Jeroen Sakkers. Bij beroepsgerichte of specialistische opleidingen als een master- (6,0%), hbo- (5,3%) of mbo-opleiding valt het percentage lager uit.
De schijnzelfstandigheid onder zzp’ers per politieke voorkeur scoort bij de PvdA het hoogst (21,5%). De SP (15,1%) of Groenlinks (10,8%) scoren ook relatief hoog. De VVD (5,4%), PVV (4,8%) of D66 (4,3%) scoren lager. Volgens de VVD mag een zzp’er niet de dupe worden van kabinetsmaatregelen. “Veruit de meeste zzp’ers worden zelfstandig omdat ze daar zelf voor kiezen. De groep schijnzelfstandigen is relatief klein, blijkt nu uit onderzoek. Kabinetsmaatregelen als een BGL mogen niet leiden tot het schieten met een kanon op een mug,” aldus Anne Mulder, vertegenwoordiger van de VVD in de Tweede Kamer.
