De jongste generatie hoogopgeleide kennisprofessionals heeft een sterke drang om eigen baas te zijn, wil hun werk naar eigen inzicht uitvoeren en heeft behoefte aan flexibele werktijden. Van schijnzelfstandigheid, een verkapt dienstverband tussen zzp’er en opdrachtgever, en ‘gedwongen’ zelfstandigheid is bijna geen sprake onder jonge zelfstandigen.
Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat het aantal startende ondernemers in de leeftijdscategorie 20 tot 35 de afgelopen jaren sterk is gegroeid. Reden voor marktmonitor ZP Facts deze beroepsgroep nader te onderzoeken, gespecificeerd naar de zelfstandige kenniswerker. Uit het onderzoek onder honderden zp’ers blijkt dat de zelfstandig professional tegenwoordig gemiddeld eerder start met zijn onderneming dan de zp’er voorheen deed. De gemiddelde leeftijd van de jonge zp’er (35 jaar of jonger) is 31,5 jaar en hij is gemiddeld werkzaam als zelfstandige sinds hij 27 jaar was. De ervaren zp’er van ouder dan 35 is gemiddeld 52,5 jaar en startte op 41-jarige leeftijd. Gemiddeld starten zp’ers nu dus gemiddeld 14 jaar jonger dan de oudere generatie deed.
Motieven om te starten als zp'er
De motieven die jonge zp’ers in het onderzoek van ZP Facts het meeste noemen zijn ‘de wil om eigen baas te zijn’ (61%) en ‘de mogelijkheid om het werk naar eigen inzicht in te vullen’ (43%). De flexibiliteit in werktijden wordt ook belangrijk geacht (23%). “Binnen de voor ZP Facts onderzochte populatie van jonge hoogopgeleide kenniswerkers signaleren we een sterke trend van flexibilisering. Steeds meer young professionals, met name in de IT en de creatieve sector, starten zelfs al vanuit de schoolbanken als zp’er,” aldus prof. dr. Arjan van den Born van de Universiteit van Tilburg, één van de onderzoekers.
Geen schijnzelfstandigheid
Bij de jongere zp’ers geeft 5% aan te zijn gestart omdat hij geen passende baan in loondienst kon vinden. Slechts 1% geeft aan door de werkgever gedwongen te zijn om als zp’er te starten. Onder oudere zp’ers van ouder dan 35 jaar is dit respectievelijk 14% en 4%. Voor de meeste zp’ers is teruggaan in loondienst geen optie, slechts 2% heeft die wens.
“Het toont aan dat van schijnzelfstandigheid nauwelijks sprake is onder zp’ers, met name onder jongeren niet. Ook het aantal ‘gedwongen’ zelfstandigen, die bij voorkeur in loondienst zouden willen werken, is minimaal. De meeste zelfstandig hoogopgeleide kenniswerkers starten uit eigen overtuiging en vol enthousiasme. En eenmaal gestart, wil men niet meer terug”, aldus Boy Kruiswijk, directeur van ZP Zaken, waar ZP Facts onderdeel van uitmaakt. “Hiermee onderscheiden deze zelfstandig professionals zich wezenlijk van de grote groep zzp’ers in Nederland. Terwijl met wetgeving zoals de nieuwe Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) wel op gefocust wordt op ‘gedwongen’ zelfstandigen en schijnzelfstandigheid. Deze discrepantie is een zorgelijke ontwikkeling.”
Het volledige rapport van ZP Facts is hier te downloaden.
