Als je een mooi idee hebt, kun je dit beschermen. Zo voorkom je dat anderen er mee vandoor gaan. Zo simpel als het klinkt, is het echter niet. Hoe zit het bijvoorbeeld met auteursrecht? En hoe bescherm je een abstract idee?
In Nederland hebben we verschillende wetten die gelden als het gaat om het vastleggen of beschermen van een idee, plan of product:
Belangrijk om te weten, is dat je iets pas kunt beschermen als het is vastgelegd of vormgegeven. We leggen hieronder meer uit over de meest voorkomende wetten en rechten. Wil je meer weten over de andere rechten? Kijk dan eens op deze pagina.
Het auteursrecht wordt je automatisch toegekend als je iets nieuws en oorspronkelijk creëert. Daarvoor hoef je niets te registeren of te betalen. Het auteursrecht geldt wereldwijd. Wat valt er allemaal onder het auteursrecht? Bijvoorbeeld teksten, foto’s, kunstwerken, video’s en films, sieraden enzovoort. Het auteursrecht geldt tot 70 jaar na het overlijden van de maker: daarna vervalt het.
Sinds 7 juni 2021 is een nieuwe Europese auteursrechtenwet van kracht geworden. Deze regels zijn een aanvulling op bestaande regels en geven jou een betere onderhandelingspositie. Word jij als zzp’er ingehuurd om bijvoorbeeld teksten te schrijven? Dan heb jij het auteursrecht, tenzij je de rechten overdraagt. Behoud je je rechten, dan moet de opdrachtgever jou verplicht op de hoogte houden waar jouw teksten geplaatst worden en je hiervoor een vergoeding geven.
Een gevolg van de nieuwe Europese auteursrechtenwet is dat er strengere regels gelden op het gebied van het uploaden van auteursrechtelijk materiaal. Door de nieuwe regels worden techbedrijven verantwoordelijk voor eventuele schendingen van auteursrecht. Dat betekent dat zij inhoud moeten gaan controleren en waar nodig verwijderen. Volgens de Europese Commissie is de nieuwe wet goed nieuws voor makers van content en journalisten. Het is de bedoeling dat hun werk op deze manier beter wordt beschermd.
Europese regels over het auteursrecht.
Daar waar het auteursrecht originele ‘werken’ beschermt, heeft het naburig recht betrekking op ‘prestaties’ en uitvoeringen. Als creatief ondernemer kun je recht hebben op naburige rechten. Dit geldt op bijvoorbeeld muziek, een bepaalde uitvoering (van een acteur, cabaretier of danser) of een vertolking van iets.
Wil je meer weten? Op deze website kun je meer lezen over het auteursrecht en het naburig recht.
Als je iets hebt ‘uitgevonden’ kun je octrooirecht aanvragen op het idee. Dit geldt voor producten. Dat kan een heel nieuwe product zijn dat voorheen niet bestond, maar ook een aanpassing van een bestaand product. Denk aan de stormparaplu en de inkeping van je beschuitje: hierop zit octrooi, of patent. Je kunt geen patent aanvragen op een theorie of methode, het moet echt in de praktijk werken.
Het aanvragen van octrooi is niet zo simpel. Hoe bewijs je dat jij de uitvinder bent? Dat doe je door jouw product geheim te houden tot je het octrooirecht aanvraagt. De aanvraag duurt in Nederland meestal 18 maanden. Daarbij geldt het octrooirecht alleen in het land waar het wordt aangevraagd en kost een octrooi-aanvraag veel geld. Het aanvragen, onderzoeken doen en de hulp van een zogenoemde octrooigemachtigde kost je bij elkaar al snel duizenden euro’s.
Wil je meer weten over octrooirecht? De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland vertelt je hier meer over.
Heb je twijfels of een vraag over een overeenkomst, modelcontract of heb je een geschil? Heb je een juridisch probleem? Neem dan snel contact op het de juridische helpdesk van Het Ondernemerscollectief: daar kun je terecht als je een vraag hebt of advies wilt.
Het logo waar je veel aandacht aan hebt besteed, de vorm van een bepaald product: ook dit kun je beschermen. Dat doe je via het merkenrecht. Voor het merkenrecht is registratie en deponering vereist. Je kunt zelf kiezen in welke landen jij je merk beschermt, maar met het Uniemerk heb je in ieder geval bescherming in de hele Europese Unie.
Het merkenrecht geldt 10 jaar en kun je verlengen. Wil je jouw merkenrecht verkopen? Dat kan ook. Voorbeelden waarop het merkenrecht geldt: de grote ‘M’ van McDonalds, het logo van Shell of de vorm van een bepaald parfumflesje.
Maar hoe kun je nu een idee, zoals een ontwerp, een idee voor een video of film of een prototype van iets, beschermen? Dat doe je door de datum waarop jouw idee is ontstaan, te laten vastleggen bij bijvoorbeeld het digitale i-DEPOT van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom óf bij een notaris. Het kost bij het i-DEPOT € 37 voor een bewaartermijn van vijf jaar en € 53 voor tien jaar.
Let wel op: zo’n datumregistratie bewijst alleen dat jij het idee op een bepaald moment had, en geeft je geen eigendomsrecht! Het is immers een idee – en dat kan iedereen hebben. Je kunt jouw idee pas beschermen tegen inbreuk op jouw auteursrecht als je van jouw idee een concreet werk maakt. Eigenlijk geldt: hoe concreter je idee, hoe groter de kans is dat je aanspraak kunt maken op auteursrecht.
Maar mocht een ander ooit beweren dat jouw idee van hem of haar is, dan heeft de datumregistratie wel degelijk nut, want het is ondersteunend (let op; geen overduidelijk) bewijs. Een rechtszaak zal je er hoogstwaarschijnlijk niet mee winnen: daarvoor zal het over het algemeen concreter uitgewerkt moeten worden.
TIP Voor je jouw idee deelt, kun je anderen een geheimhoudingsverklaring laten ondertekenen. Een gratis voorbeeld daarvan vind je hieronder.
Hier vind je allerlei downloads die jou op weg helpen als startende zzp'er, zoals whitepapers, e-books, voorbeeldcontracten, handboeken en nog veel meer!
Het registreren is niet gelukt. Waarschijnlijk ben je al geregistreerd met dit e-mailadres.
