Wat was een VAR-verklaring?
Wanneer je als zzp'er voor een opdrachtgever werkte, vroeg hij in de meeste gevallen om een VAR. De VAR staat voor Verklaring Arbeidsrelatie en werd door de Belastingdienst afgegeven. Naar aanleiding van de antwoorden op het aanvraagformulier besloot de Belastingdienst welke VAR toegewezen werd. Er waren vier soorten VAR-verklaringen en alleen de VAR-dga en de VAR-wuo verklaarden aan jouw opdrachtgever dat deze geen sociale verzekeringspremies en loonbelasting hoefde in te houden en af te dragen. Als zzp'er heb je bepaalde fiscale voordelen - maar daar tegenover staat dat je buiten het sociale stelsel valt.
Wanneer was een VAR nodig?
Als je jezelf verhuurde aan andere bedrijven, kon een VAR nodig zijn. Wanneer je zelf een winkel hebt, een eenmanszaak hebt waarbij je rechtstreeks bij particuliere klanten werkt (bijv. een klussenbedrijf) of bij een detacherings- of payrollbedrijf in loondienst bent, dan had je geen VAR nodig. Een VAR was overigens nooit verplicht, maar veel opdrachtgevers vroegen ernaar of eisten zelfs dat je er één aan hen afgaf.
De VAR is afgeschaft sinds 1 mei 2016 en vervangen voor modelovereenkomsten volgens de wet DBA. Deze wet is echter ook weer uitgesteld tot nader order- tot die tijd word je enkel beboet als je kwaadwillend bent. Lees hier meer over de modelovereenkomsten.
Wanneer was de VAR geldig voor de zzp'er?
De VAR was voor de zzp'er alleen geldig als de feitelijke werksituatie overeenkwam met de opgegeven situatie die je had ingevuld op het aanvraagformulier. Dit betekent dat je als zzp'er wijzigingen in je werksituatie altijd moeat doorgeven aan de Belastingdienst.
Wanneer de Belastingdienst gaat controleren
Controles konden zowel bij de opdrachtgever als bij de zzp'er plaatsvinden. Wanneer de Belastingdienst de opdrachtgever controleerde op het afdragen van loonbelasting en sociale verzekeringspremies, controleerde zij bij elk persoon die voor het bedrijf werkt op de aanwezigheid van persoonlijke arbeid, loon en werkgeversgezag. Oftewel: de Belastingdienst controleerde of er sprake was van een arbeidsovereenkomst.
Indien dit het geval was, dan hoorde er voor deze persoon zowel loonbelasting als sociale premies te zijn afgedragen. Als dit niet gebeurde omdat deze persoon een VAR had, dan ging de opdrachtgever toch vrijuit - maar kon de VAR worden omgezet naar een VAR-loon. Naast dat je als zelfstandige per direct je opdracht kwijt was, liep je ook het risico op naheffingen en boetes door de Belastingdienst. Bij misbruik konden ook naheffingen en boetes aan de opdrachtgever worden opgelegd.
Wanneer de Belastingdienst de boeken van de zzp'er controleerde en er bleek geen sprake te zijn van echt ondernemerschap, dan kon de Belastingdienst met terugwerkende kracht alle verkregen ondernemersvoordelen terugvorderen (btw, startersaftrek, ondernemersaftrek, MKB-vrijstelling etc.). Dit kon alleen niet als de feitelijke werksituatie klopte met de antwoorden die je op het aanvraagformulier had ingevuld. Dan had de Belastingdienst feitelijk een verkeerde VAR afgegeven. De Belastingdienst kon de VAR dan wel omzetten in een VAR-loon, maar kon geen naheffingen e.d. opleggen.
VAR aanvragen
Je kon de VAR-verklaring elektronisch aanvragen op de website van de Belastingdienst. Het formulier heette 'Aanvraag Verklaring Arbeidsrelatie' en je moest altijd een kopie voor je administratie bewaren.
Vragen over de VAR?
TIP Heb je vragen over de wet DBA of modelovereenkomsten? Op deze pagina van de Belastingdienst vind je een actueel overzicht van wat er speelt rond de wet DBA. Je vindt er antwoord op vragen, kunt modelovereenkomsten zoeken en blijft op de hoogte van het laatste nieuws.
TIP Ben je zzp'er en heb je te maken met inkomstenverlies als gevolg van de coronacrisis? Met de Corona Noodfonds Quickscan weet je binnen 2 minuten op welke regelingen jij recht op hebt. Start ZZP Corona Scan.
