De VAR-regeling (verklaring arbeidsrelatie) is sinds 1 mei 2016 vervangen door modelovereenkomsten volgens de nieuwe wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Wat houdt een modelovereenkomst in? En hoe zit het met de handhaving van deze wet? Je leest het in dit kennisartikel.
Van VAR naar DBA
De populariteit van het zelfstandig ondernemerschap blijft toenemen. Inmiddels zijn er al meer dan één miljoen zzp’ers. Met de snelle groei van het aantal zzp’ers nam echter ook het aantal schijnzelfstandigen toe. Zo hard zelfs dat een derde van de afgegeven VAR verklaringen, foutief gebruikt zouden zijn. Lees meer over schijnzelfstandigheid.
Omdat de opdrachtgever geen verantwoordelijkheid droeg over het juist gebruiken van de VAR, werd schijnzelfstandigheid in de hand gewerkt. De overheid vond dit een onwenselijke situatie en daarom werd besloten dat er nieuwe wetgeving moest komen waarbij ook de opdrachtgever verantwoordelijk zou worden. Met de wet DBA die per 1 mei 2016 in werking trad, kwam er tevens een eind aan de VAR voor zzp'ers.
In de nieuwe situatie is het de bedoeling dat zzp'ers en hun opdrachtgevers een modelovereenkomst sluiten bij het aangaan van een opdracht. Uit deze overeenkomst moet blijken dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst (gezag, persoonlijke arbeid, loon). Hiermee kan de opdrachtgever met zzp’ers werken zonder loonbelasting (LB) en sociale verzekeringspremies (SV) te moeten inhouden.
Wet DBA / VBAR (schijnzelfstandig) helpdesk
Heb je vragen als: wat zijn mijn risico's, ben ik schijnzelfstandig of: wat gebeurt er nu de handhaving van de wet (opnieuw) wordt opgepakt?
De helpdesk van Het Ondernemerscollectief staat voor jou en je vragen klaar.
Opdrachtgever is verantwoordelijk
Uitgangspunt bij de wet DBA is dat de afspraken die zijn vastgelegd in de modelovereenkomst overeenkomen met de feitelijke werksituatie. Wijkt de werksituatie in de praktijk af van de omschrijving op de modelovereenkomst (en blijkt er bij een controle van de werkzaamheden toch sprake te zijn van een gezagssituatie, persoonlijke arbeid of loon), dan draait de opdrachtgever op voor de consequenties.
Dit laatste is een belangrijk verschil met de VAR. Met een VAR verklaring was de opdrachtgever gevrijwaard en lag het risico bij de zzp'er. Bij de wet DBA is dit precies andersom. Als bij de samenwerking van een opdrachtgever en een opdrachtnemer een goedgekeurde modelovereenkomst ontbreekt of als de feitelijke werksituatie afwijkt van wat in die overeenkomst is vastgelegd dan is de opdrachtgever verantwoordelijk.
Handhaving wet DBA
De invoering van de wet DBA zorgde vanaf het begin voor veel discussie. Het kabinet streeft daarom naar nieuwe wetgeving, die in 2021 concreet moet zijn. Hierbij moet de modelovereenkomst worden vervangen door de opdrachtgeversverklaring. Aan de basis van deze nieuwe, nog uit te werken wetgeving staat een webmodule waarin opdrachtgevers de aard van een samenwerking met een zzp'er vastleggen. Vanwege de vele onduidelijkheden werd besloten om handhaving van de wet DBA tot nader order uit te stellen. Sinds 2020 is dit beleid aangepast en wordt er scherper toezicht gehouden op schijnzelfstandigheid. Lees dit nieuwsbericht.
Modelovereenkomsten digitaal opstellen
Ben jij onzeker over jouw situatie? Dan raden wij je aan onderstaande whitepaper 'Wet DBA en zzp-inhuur' te downloaden. Hierin vind je antwoord op veel van je vragen.